Արտազատությունը կենդանի օրգանիզմներում և նյութափոխանակության առանձնահատկությունները

Բոլոր կենդանի օրգանիզմներում սննդի քայքայման և բջջային շնչառության արդյունքում առաջանում են անպիտան մնացորդներ կամ արգասիքներ: Դրանցից շատերը թունավոր են և մահացու: Այդ պատճառով օրգանիզմները դրանք իրենց օրգանիզմից հեռացնում են արտաքին միջավայր:

Նյութափոխանակության հետևանքով գոյացած անպիտան և թունավոր արգասիքների ելքը օրգանիզմից դեպի շրջակա միջավայր կոչվում է արտազատություն:

Ուշադրություն

Արտազատությունը կենդանի օրգանիզմների հիմնական կենսական հատկություններից է:

Շնչառության արգասիք ածխաթթու գազը արտազատվում է անմիջապես շնչառական համակարգի կողմից: Բայց պետք է հեռացնել նաև ավելորդ ջուրը` H2O, մնացորդային աղերը, ազոտ (N) պարունակող թունավոր նյութերը և այլն:

Ջուրը լավ լուծիչ է, ուստի հեռացվում են նաև նրանում լուծված մնացյալ արգասիքները: Հաճախ դրանք կարող են հեռացվել կուտակված չոր մնացորդների տեսքով:

Արտազատությունը տարբեր կերպ է կատարվում բույսերի, կենդանիների և մնացած օրգանիզմների մոտ:

Միաբջիջ օրգանիզմների և ստորակարգ բազմաբջիջների մոտ արտազատությունը կատարվում է մարմնի ամբողջ մակերեսով:

Այս դեպքում սննդառությունն ու շնչառությունը և արտաթորությունը հակադիր գործընթացներ են: Նյութերի մուտքը շրջակա միջավայրից օրգանիզմ ապահովում են սնուցումն ու շնչառությունը: Նյութերի ելքը օրգանիզմից շրջակա միջավայր ապահովում է արտազատությունը:

Այս երկու գործընթացների փոխկապակցված ամբողջությունը կոչվում է նյութափոխանակություն:

Արդյունքում օրգանիզմի և շրջակա միջավայրի միջև տեղի է ունենում նյութերի և նրանցում պարփակված էներգիայի փոխանակում:

Այն կազմավորումները, որոնք ունակ են նյութափոխանակության կոչվում են բաց համակարգեր:

Բույսերի մոտ արտազատությունը կատարվում է երկու ձևով.

1. Ամբողջ մակերեսով: Ջրում չլուծված, չոր մնացորդները կուտակվում են ծածկող հյուսվածքի` կեղևի, վերնամաշկի տակ և հեռացվում դրանց պոկվելու հետ: Օրինակ` կաուչուկային խեժը: Որոշ արգասիքներ հեռացվում են տերևաթափի ժամանակ` տերևներում կուտակված:

2. Տերևի հերձանցքային բջիջներով: Ինչպես արդեն գիտեք հերձանցքներով կատարվում է ջրի գոլորշիացում: Ավելորդ ջուրն ու նրանում լուծված արգասիքները/ավելցուկային աղերը, լուծելի մնացորդները/ հեռացվում են ջրի գոլորշիացմամբ:

Կենդանիների մոտ արտազատությունը կատարվում է հետևյալ կերպ.

1. Պարզագույն կենդանիները արտազատում են մարմնի ողջ մակերեսով:

2. Բարձրակարգ կենդանիների արտազատությունը կատարվում է մասնագիտացված արտազատության օրգան համակարգերի միջոցով:

Օղակավոր որդերի արտազատությունը կատարվում է ձագարաձև հավաքող օրգանների միջոցով, որոնք միասին կազմում են արտաթորության համակարգ:

Միջատների արտազատությունը ապահովում են երկար խողովականման օրգանները` մալպիգյան անոթները:

Ողնաշարավոր կենդանիների, նաև մարդու արտազատությունը կատարվում է բարդ կազմավորված օրգանների` երիկամների օգնությամբ:

Երիկամները մեզի տեսքով օրգանիզմից հեռացնում են ջրի ավելցուկն ու նրանում լուծված մնացյալ արգասիքները:

Արտազատության շնորհիվ կայուն մակարդակի վրա է պահպանվում կենդանի օրգանիզմի ներքին միջավայրն ու քիմիական բաղադրությունը:

կոռուպցիա

Ինչ է կոռուպցիա

կոռուպցիան դա անարդարություն է ։ Երբ պետական մարմինները անօրինական կերպով քաղաքացիներից գումար են գանձում ։Իմ կարծիքոքով նայած ժամանակաշրջանից միշտ եղել և լինելու է կոռուպցիա։

Երբ օրինակ միջին խավի մարդից ընդունվում են համալսարան տարիներով սովորում քնություներ հանձնում։ Իսկ բարձր խավի մարդիկ ուղակի ներքին կարգով գումար են տալիս և ցանկացած տեղ հաջորդ օրը անցնում աշխատանքի ։

Որոնք են կոռուպցիայի առաջացման պատճառները։

թույլ վերահսկողությունը, օրենքների թերի լիները,

Կարելի է արդյոք նշել կոռուպցիայի գոյության համար մեղավորների ինչ-որ շրջանակ։

Ինչ է իշխանությունը

• Որոնք են իշխանության դրական և բացասական կողմերը։ Իշխանությունը առավելություն է , արտոնություն ․ թե․․․

Իմ կարծիքով դրական կողմերից մեկը այն է որ եթե մարդու սկսես ազատ թողնել նա կսկսի իրեն անկառավարելի պահել <իհարկե դա փոքր տարիքում> օրինակ դասարաններում երբ որ ուսուցչուհի չկա երեխաները դառնում են անկառավարելի կամ երբ սովորական մարդիկ ֆինասական կամ այլ խնդիրներ են ունենում արդեն իսկ գիդեն որ պետք է դիմել կառավարությանը և իհարկե երկիրը պահելու համար կարևոր է ունենալ լավ իշխաններ ։ Իսկ բացասական կողմերից այն է որ դու պատասխանատվություն ես կրում բոլորի համար, ովքեր ընտրել են քեզ որպես առաջնորդ, և ոչ միայն նրան, իշխանությունը դա մեծ պատասխանատվություն է։ 

• Ինչ միջոցներով է իշխանությունն ազդում մարդկանց վարքագծի վրա։

Եթե իշխանությունը մարդկանց վերաբերվի շատ լավ և բոլորին հավասար պահել նրանց մարդիկ կսկսեն իշխանությանը չենթարկվել ։ Ինչքանել անարդարա բայց այդպես է նաև այդպես է սովորական կյանքում

• Ինչպես, ինչ միջոցներով է պետությունը կարգուկանոն հաստատում և պաշտպանում։

Կարգուկանոն է հստատում նոր կանոնակարգեր և պետական փաստաթղթեր կնքելով։

Արդարություն

• Բացատրել ի՞նչ եք հասկանում արդարություն ասելով

Արդարություն հասկոնում եմ այն որ օրինակ ամեն մարդ պետք է իր աշխատածի չափով ստանք։ Չհամեմատել թե նա ում երեխան է և առավելություներ տալ։

• Ի՞նչ եք հասկանում արդարության իրավական կողմ և արդարության բարոյական կողմ ասելով:

Օրինակ շատ եմ տեսնում երբ ասում էն որ տունը պետք է մնա տղա երեխուն բաըց ինչ տարբերություն եթե այդ տանը համ տղան է մեծացել համ աղջիկ։

Արդարություն

• Բացատրել ի՞նչ եք հասկանում արդարություն ասելով:

Ազնվություն

• Ի՞նչ եք հասկանում արդարության իրավական կողմ և արդարության բարոյական կողմ ասելով:
• Բերեք օրինակներ ձեր առօրյաից:

Համագործակցություն, հակասություն և համակեցություն

• Ինչը կարող է անձնական շփումների պատճառ դառնալ

Երբ մադիկ շատ են իրար մոտ գտնվում օրինակ նույն դասարանից են կամ նուն աշխատանքից։ նույն մտածելակերպը,նույն հետաքրքրասիրությունները։

• Ինչ է համակեցություն,համագործակցություն, Հաղորդակցություն

Համակեցությունը այն է որ դու այդ մարդու հետ կարողանում ես հաշտ ապրել
Համագործակցությունը դա իրար օգնելն է։
Հաղորդակցությունը դա շփումն է մարդկանց միչև

• Ինչ է անհրաժեշտ խմբի ներսում ծագած հակասությունները հաղթահարելու համար

Համակեցության տարբերակում նույնպես, մարդիկ բնակվում են նույն տան մեջ և նրանց շփումը կրկին դառնում է անխուսափելի:

Խմբեր, շերտեր, համայնքներ

Մարդը, հասարակական էակ է։ Հասարակությունն վերացական հասկացություն չէ։ Յուրաքանչյուրս լինելով որէ հասարակության անդամ, միաժամանակ նաև որևէ ընտանիքի, ազքի, համայնքի ներկայացուցիչ ենք, այսինքն մենք մեր ծնված օրից, որևէ խմբի անդամ ենք։ Այդ խմբերը շատ են և տարբեր։

Հասարակությունը կազմված է մեծ ու փոքր խմբերից։ Դրանցից ոմանք առաջանում են ինքնաբերաբար, այսինքն խմբի անամների նախաձեռնությամբ, օրինակ՝ ընտանիքը, ոմանք ստեղծվում են պետական մարմինների նախաձեռնությամբ, օրինակ՝ բանակը։

• Խմբեր որոնցում մենք կանք մեր կամքից անկախ։
  աղջիկներ, տղաներ։
  գղուղաբնակներ, քաղաքաբնակներ։
  զինակոչիկներ քաղաքացիկան անձինք։
  և այլն․․․
• Խմբեր որոնք մենք ենք ընտրել։
  երաժիշտներ, նարիչներ, մարզիկներ։
  ուրախներ, տխուրներ։
  ուսանողներ, բանվորներ, հոգևորականներ։
  և այլն․․

• Հասարակական խմբերի տեսակները
  • Բնական, ոչ բնական և գործնական
  • Հարուստների,միջին մարդիկ և աղքատներ

• Սոցիալական շերտեր

• Սոցիալական խմբեր են համարվում մարդկանց շերտերը և դասակարգերը: Հասարակությունը, հասարակական հարաբերություններն ուսումնասիրող գիտությունններից 1-ի ներկայացուցիչները ՛ սոցիոլոգները, որը հասարակական խմբերի բազմազանությունը և առաջ հետևանք է թողնում մարդկանց գործնեության տեսակի բազմազանության, տնտեսության և քաղաքականության վրա:

• Համայնքներ

Համայնքները նույնպես կարող են իրերից տարբերվել։ Համայնքները ավելի մեծ են քան խմբերը։Համայնքում կարող են լինել միջին կամ բարձր խավի վիճակագրական մարդիկ կամ այլոք։

• Ինչով է պայմանավորված հասարակական խմբերի ձևավորումը

Այս կյանքում ամեն մեկս կատարում ենք մի գործ։ Օրինակ աշխատանքը եթե բոլորը կատարենք մի աշխատանք չենք կարող ամպրել Օրինակ բերեմ; Եթե բոլորս զբաղվենք բժշկությամբ կմնան բազմաթիվ գործեր։ Եվ այդպես տարբեր աշխատանքներով զբաղվող մարդիկ կոչվում են խմբեր։

• Ինչպե՞ս են համայնքի անդամները լուծում կարևոր խնդիրները

• Համայնքի անդամներից յուրաքանչյուրն արտահայտում է իր կարծիքն ու իր լուծման առաջարակը, Համայնքի անդամների մեջ ամենակարևորը իրար լսելն ու հարգելն է, որովհետև, եթե դու չլսես քո թիմակցին, դուք չեք կարողանա գալ ընդհանուր հայտարարի։

Մարդու պահանջմունքները

• Ինչո՞ւ է մարդը անհիշելի ժամանակներից ձգտում ճանաչել ինչպես շրջակա միջավայրը, այնպես էլ իրեն: Մարդու ինչի՞ն է պետք իրեն իմանալը:

մարդը ձգտում է ճանաչել շրջակա միջավայրը, որպեսզի իրեն ազատ, հաճելի, լիարժեք և բավարարված զգա և փորձում է ճանաչել ինքն իրեն, որպեսզի ապրի ինքնաբավ, երջանիկ, որովհետև ինքդ քեզ ճանաչելով կարող ես ուղղել սխալներդ, լինես ավելի լավը։

Իսկ մարդկանց մեծ մասն ինքն իրեն լիարժեք չի ճանաչում ։ բերեմ ամենա հասարակ և հասկանալի օրինակ։ Մարդը չի հասկանում թե որն է իր ճաշակը ինքն ինչ է նախտրում ։ Եվ մարդը փորձում է ինքն հասկանալ թե ինչն է իրեն դու գալիս։

• Ինչպե՞ս է արտահայտվում նոր միջավայր, նոր աշխարհ ստեղծելու մարդու ձգտումը: Մի՞շտ է այդ ձգտումը դրական հետևանքների հանգեցնում:

Մարդը իր կյանքի ընթացքում միշտ փորձում է հասնել ավելի լավին բարելավել իր կյանքն ու միջավայրը։Մարդը ձգտում է ավելին աշխատել, շատ վաստակել նոր տուն, ավտոմեքենա կամ նոր երկիր տեղափոխվելու համար։  Այսքանից եզրակացնում ենք, որ մարդը իր ամբողջ կյանքի ընթացքում ձգտում է ավելի լավին հասնելու։ ԵՎ պետք է հասկանալ որ մարդը ինչքան ուզում է կյանքում ավելի շատ բաների հասնել այնքան պետք է աշխատել ։

Արդյունքում`

• Սովորողները պատրաստում են հոդվածներ,. ֆոտոշարեր, տեսանյութեր մարդու պահանջմունքերի վերաբերյալ, կատարում վերլուծություններ

Մարդը և շրջակա աշխարհը

• Ինչ հատկանիշներ պետք է ունենա մարդը

Բնավորությունը, խոսքը և զարգացումը։

• Ինչով է մարդը տարբերվում կենդանական աշխարհի այլ ներկայացուցիչներից

Մարդը տարբերվում է իր տեսքով,խելքով, մատնահետքերով, և մտածելու ունակությամբ։

Մարդուն բնորոշ է հատուկ վարվելակերպ, իսկ կենդանուն ոչ:

Այսինքն ամեն կենդանիկ և մարդը իր կարողուրթյուն էրով ստեղծում է աշխարհ:

Նրանք շատ են, մարդը առաջին ամգամ երբ աշխարհի վրա է հայտնվում իր կարողություները ժառանգում է իր ընտանիքին, իսկ օրինակ շուն չի զարգանում: 

մարդը տարբերվում է կենդանական աշխարհից նրանով որ մարդը բանական էակ է իսկ կենդանանից ամենինչ անում է ինստինքտով:Մարդուն բնորոշ է հատուկ վարվելակերպ իսկ կենդանուն ոչ:

• Ինչն է բնորոշ միայն մարդուն

Oրինակ մարդու շնորհիվ է տեխնիկան զարգանում, մյայն մարդն է կարող հայտնագործություներ անել, Մարդը կարող է զարգանալ , կրթվել մինչ իր կյանքի վերջ, իսկ կենդանիները սովորում են այն ինչ տեսնում են ։Մարդը տեսնում է կյանքը ,մարդը հասկանում է կյանքի իմաստը։ Մարդը աշխարհը տասնում է ամեն տեսանկյունից։ Մարդը ունակ է ծիծաղելու և ժպտալու որը շատ կարևոր է կյանքում։ Ծիծաղն ու ժպիտը կյանքը գեղեցկացնում։

Հայաստանի հարևան չորս երկրները

Հայաստանն ունի 4  հարևան պետություներ:Դրանք են ՝
հյուսիսում՝ Վրաստան , արևելքում՝ Ադրբեջան , հարավում՝ Իրան , հարավ-արևմուտքում՝ , արևմուտքում՝ Թուրքիա ( Անկարա )։

հյուսիսում՝ Վրաստան

Վրաստան  արտասանվում է «Սաքարթվելո»), պաշտոնական անվանումը մինչև 1995 թվականը՝ Վրաստանի Հանրապետություն  ինքնիշխան պետություն Հարավկովկասյան տարածաշրջանում, որը միջանկյալ դիրք է զբաղեցնում Արևելյան Եվրոպայի և Հարավարևմտյան Ասիայի միջև։ Գտնվում է Մեծ Կովկասի լեռնային համակարգի արևմտյան և կենտրոնական հատվածներում։ Մայրաքաղաքը Թբիլիսին է, որը նաև երկրի քաղաքական, տնտեսական և մշակութային կենտրոնն է։ Զբաղեցնում է 69 700 կմ² տարածք, իսկ բնակչությունը՝ ըստ 2019 թվականի մարդահամարի տվյալների, կազմում է 3 723 500 մարդ։ 

Վրաստանում կաշառքը ոչ ոքի չի տրվում:

91. Վրաստանում մեքենաներն ամենաէժանն են աշխարհում:

92. Վրաստանում գողացված հեռախոսը կարող է 5 տարի բանտարկվել:

93. Վրաստանն առանձնանում է նրանով, որ գանձապահներն ունեն ամենացածր աշխատավարձը:

94. Վրաստանի բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում հանրակացարաններ չկան:

95 Georgiaորջիայում կա 17-րդ դարի գեղատեսիլ ամրոց:

96. Վրացիները հավատում են. Ընտանիքից վնասը վերացնելու համար տղամարդը պետք է միզի ցանկացած հայտնաբերված դավադիր առարկայի վրա:

97. Երիտասարդ վրացիները գրեթե չեն խոսում ռուսերեն:

98. Վրաստանում ամուսնությունը տղայի և աղջկա համատեղ կյանքն է ՝ անկախ ամուսնության գրանցումից:

99. Վրացիների համար ամուսնության գրանցման և հարսանեկան արարողության իմաստը նույնն է:

Ադրբեջան

պաշտոնական անվանումը՝ Ադրբեջանական Հանրապետություն ինքնիշխան պետությունՀարավային Կովկասում՝ Արևելյան Եվրոպայի և Հարավարևմտյան Ասիայի սահմանագծին։ Արևելքում ափերը ողողում են Կասպից ծովի ջրերը, հյուսիսում սահմանակցում է Ռուսաստանի Դաշնությանը, հյուսիս-արևմուտքում՝ Վրաստանին, արևմուտքում՝ Հայաստանին և Արցախի Հանրապետությանը, իսկ հարավում՝ Իրանի Իսլամական Հանրապետությանը։Ադրբեջանական առաջին պետական միավորումը՝ Ադրբեջանի Ժողովրդավարական Հանրապետությունը, ստեղծվել է 1918 թվականի մայիսի 28-ին՝ Անդրկովկասյան սեյմի փլուզման հետևանքով։ Մուսավաթական Ադրբեջանը դարձել է ժողովրդավարական առաջին երկիրն իսլամադավան աշխարհում։ 

1. Եվրասիական երկրների շարքում Ադրբեջանում գրանցվել է ժողովրդավարական կառավարման ամենամեծ անկումներից մեկը վերջին տասնամյակի կտրվածքով:

2. Ադրբեջանը նաև խոշոր անկում է գրանցել մամուլի ազատության հարցում` Freedom House-ի «Մամուլի ազատության» վարկանիշային աղյուսակում 100 բալանոց գնահատման համակարգով 73-րդ տեղից հասնելով 87-րդին` վերջին տասնամյակում: Մամուլի ազատության ցուցանիշով Ադրբեջանը այժմ 185-րդն է աշխարհի 195 երկրների շարքում:  

3. Ադրբեջանն աշխարհի այն երկրների թվում է, որոնք ունեն ամենամեծ թվով քաղբանտարկյալները` մեկ շնչի հաշվով: 9,4 մլն բնակչությամբ Ադրբեջանը մոտ 80 քաղբանտարկյալ ունի:

4. Transparency International միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպության համապատասխան վարկանիշային աղյուսակում Ադրբեջանը 175 երկրների շարքում 126-րդ է` իր կոռուպցիոն ցուցանիշներով:

5. Ադրբեջանի իշխանությունները պնդում են, թե մտերիմ հարաբերություններ ունեն ԱՄՆ-ի հետ, սակայն թիրախ են դարձնում ամերիկյան հ/կ-ներն ու մեդիածառայությունները` ռեյդեր անելով, փակելով, ֆինանսական քայլեր ձեռնարկելով դրանց տեղական գրասենյակների դեմ:

6. Այդ երկրի նախագահ Իլհամ Ալիևը երկիրը կառավարում է 12 տարի, նա այդ պաշտոնում հաջորդել է հորը՝ 2003-ին: 2013-ին նա «վերընտրվել էր» խայտառակ ընտրություններում` հավաքելով ձայների ավելի քան 84 տոկոսը:  

Իրան

Իրան նաև հայտնի որպես Պարսկաստան, պաշտոնապես Իրանի Իսլամական Հանրապետություն, ինքնիշխան պետություն Արևմտյան Ասիայում։ Ավելի քան 81 միլիոն բնակչությամբ Իրանը աշխարհում բնակչության թվով 18-րդն է։ 1.648.195 կմ քառակուսի տարածքով այն երկրորդ ամենախոշոր երկիրն է Մերձավոր Արևելքում և 17-րդը՝ աշխարհում։ Իրանը հյուսիս արևմուտքում սահմանակից է Հայաստանին, Ադրբեջանին և Ադրբեջանի մաս կազմող Նախիջևանին, հյուսիսում Կասպից ծովին, հյուսիս արևելքում Թուրքմենստանին, արևելքում Աֆղանստանին և Պակիստանին, հարավում Պարսից ծոցին և Օմանի ծոցին, արևմուտքում Թուրքիային և Իրաքին։ Երկիրը գտնվում է Եվրասիայի և Արևմտյան Ասիայի կենտրոնում

1. Իրանը արաբական երկիր չէ, իրանցիները պարսիկներ են.

Մերձավոր Արևելքի երկրների մեծ մասում խոսում են արաբերեն, բայց իրանցիները խոսում են պարսկերեն։

2. Իրանն ունի իր օրացույցը.

Իրանի մասին հետաքրքիր փաստերից մեկն այն է, որ իրանցիներն օգտագործում են իրենց սեփական օրացույցը, որը արևային օրացույց է, ինչը նշանակում է, որ դրա ժամանակի հաշվարկը հիմնված է Արեգակի շուրջ Երկրի շարժումների վրա:

Տարվա առաջին օրը գարնան առաջին օրն է և այն կոչվում է Նովրուզ։ Տարվա ռաջին 6 ամիսններն ունեն 31 օր, հաջորդ 5 ամիսները՝ 30 օր, իսկ վերջին ամիսը սովորաբար ունի 29 օր, իսկ նահանջ տարիներին՝ 30 օր։

3. Իրան թե Պարսկաստան.

Պարսկաստանը Իրանի հին անունն է։ 1935 թվականին Իրանի թագավոր Ռեզա շահը փոխել է երկրի անունը Պարսկաստանից Իրան։ Իրան նշանակում է արիացիների երկիր։

4.Իրանցիներն ունեն հայերիս նման հետաքրքիր արտահայտություններ.

թուրքիա

իջմայրցամաքային պետություն Եվրասիայի հարավարևմտյան հատվածում։ Տարածքի հիմնական մասը գտնվում է Անատոլիայում, իսկ մի փոքրիկ հատված նաև Հարավարևելյան Եվրոպայում՝ Բալկանյան թերակղզու վրա (պատմական Արևելյան Թրակիայում)Թուրքիան աշխարհիկ, ունիտար և նախագահական հանրապետություն է, որն ունի բազմամշակութային մեծ ժառանգություն։ Սահմանակից է ութ երկրների հետ․ հյուսիս-արևմուտքում սահմանակցում է Հունաստանին և Բուլղարիային, հյուսիս-արևելքում՝ Վրաստանին, հարավում՝ Իրաքին և Սիրիային, իսկ արևելքում սահման ունի Հայաստանի, Իրանի Իսլամական Հանրապետության և Ադրբեջանի էքսկլավ Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության հետ։ Թուրքերը կազմում են երկրի բնակչության 70 %-ը։

. Թուրքիան զբոսաշրջիկների կողմից ամենաշատ այցելվող երկրներից մեկն է:

2. Այս երկիրը համարվում է ընկույզի և պնդուկի հիմնական արտահանողը աշխարհում:

3. Մինչև 1934 թվականը թուրքերը չունեին ազգանուններ:

4. Թուրքական պետությունը բաժանված է 81 գավառների:

5. Թուրքերը շատ են սիրում թեյը, ուստի նրանք օրական խմում են մոտ 10 բաժակ:

6. Թուրքիան ունի շատ գրագետ բնակչություն: