Գործնական Քերականություն

Առաջադրանք 1․ Գտել ենթական և ուղիղ խնդիրը։

Մեսրոպ Մաշտոցն ենթակա> ստեղծեց հայոց գրերը ուղիղ խնդիրը ։

Տղան ենթակա միայնակ վերանորոգեց տունը ուղիղ խնդիրը։

Երեխան ենթակա ջանասիրաբար գիրք է ուղիղ խնդիր կարդում :

Հեքիաթները ուղիղ խնդիրը հորինում են մարդիկ ենթակա ` կյանքի տխրությունը ցրելու համար։

Նա ենթակա սիրում է մայրիկին ուղիղ խնդիր։

Առաջադրանք 2․ Գտնել հանգման անուղղակի խնդիրները։

Զբոսաշրջիկները մոտեցան եկեղեցուն։

Երեխան հավատում էր մոր խոսքին։

Ծեր կինն աղոթում էր Աստծուն։

Փողոցով քայլելիս ժպտում էր բոլորին։

Առաջադրանք 3․

Գտիր նախադասությունների ենթական, ստորոգյալը, ուղիղ խնդիրը և հանգման խնդիրը։

Աշակերտը ենթակա մի անգամ հարց ուղղեց ստորոգյալ վարպետին հանգման խնդիրը։

Կարճ ժամանակում նա ենթակա վաճառեց ստորոգյալ ապրանքը , ուղիղ խնդիր անգլիացիներին հանգման խնդիր:

Դասղեկը ենթակա գիրքը ուղիղ խնդիր հանձնեց ստորոգյալ երեխային հանգման խնդիր:

Իմ մտքում հրաժեշտի խոսքեր ուղիղ խնդիր եմ ենթակա ասում ստրոգյալ հին քաղաքին հանգման խնդիր , իմ ընկեր Անդոյին հանգման խնդիր։

Աստված ենթակա Մովսեսին հանգման խնդիր պատվիրում է ստորոգյալ մոլորյալ ժողովրդին հանգման խնդիր դարձի բերել:

Խնդիրներ, պարագաներ

Բայական անդամի լրացումները բաժանվում են երկու խմբի՝ խնդիրներ և պարագաներ:

Խնդիրներ
Խնդիրները լինում են ուղիղ և անուղղակի:
Ուղիղ խնդիրը ցույց է տալիս այն առարկան, որն իր վրա է կրում գործողությունը:
Պատասխանում է ու՞մ, ի՞նչ հարցերին:
Մայրը սիրում է որդուն:
Երեխան բացեց դուռը:
Դրվում է հայցական հոլովով: Այսինքն՝  անձի առման դեպքում նման է տրականին, իրի առման դեպքում՝ ուղղականի

Անուղղակի խնդիրը ցույց է տալիս գործողության հետ ոչ անուղղակի կապ ունեցող առարկան:
Անուղղակի խնդիրներն են՝ ներգործող, հանգման, միջոցի, անջատման, վերաբերության:

Հանգման անուղղակի խնդիրը դրվում է տրական հոլովով և ցույց է տալիս այն առարկան, որին հանգում է ենթակայի կատարած գործողությունը։ Մի շարք բայերի հետ հիմնականում գործածվում են հանգման խնդիրներ․ դրանք են՝ հպվել, դիպչել, հանգել, ձուլվել, մոտենալ, ուղղվել, նշան բռնել, հենել, կռթնել, թիկն տալ, իջնել և այլն։

Օրինակ՝ Նա հանգեց այդ մտքին։ Հարցն ուղղված է տնօրենին։ Ես նրան դիմեցի մի հարցով։

Հանգման խնդիրները կարող են հանդես գալ նաև կապերի (դեմ, ընդդեմ, վրա և այլն) և կապվող բառերի հետ։
Օրինակ՝ Սվիններն ուղղված էին թշնամիների դեմ։ Շունը հաչում է անցորդի վրա։

Անջատման խնդիրը դրվում է բացառական հոլովով  Այս խնդիրը ցույց է տալիս այն առարկան, որից հեռանում կամ անջատվում է ինչ-որ առարկա։
Օրինակ՝ Տղաներից անջատվեցին աղջիկները։ Քեզնից հեռացա՞վ քույրդ։ Ումի՞ց ես խուսափում։ 
Մի շարք բայերի հետ հիմնականում գործածվում են անջատման խնդիրներ․ դրանք են՝ բաժանվել, հեռանալ, առանձնացնել, մեկուսանալ, փախչել, պոկվել, խուսափել, խուսանավել, ջոկել, քաշվել, շորթել, փախցնել, գանձել և նման շատ այլ բայեր։

Միջոցի անուղղակի խնդիրը դրվում է գործիական հոլովով (-ով, -բ վերջավորություններ) և ցույց է տալիս այն առարկան, որի միջոցով կատարվում է գործողությունը։
Օրինակ՝ Ուսուցիչը հպարտանում է լավ աշակերտով։ Ջուրն արյամբ չեն լվանա։ Տիգրանը ինչո՞վ կտրեց մատը։ Դիրեկտորը նրա միջոցով ստացավ այս սարքավորումները։

Ներգործող անուղղակի խնդիրը դրվում է հիմնականում բացառական (-ից վերջավորություն) և գործիական (-ով, -բ վերջավորություններ) հոլովներով և ցույց է տալիս այն առարկան, որի ներգործությամբ, ազդեցությամբ կատարվում է տվյալ գործողությունը։

Օրինակ՝ Վ. Համբարձումյանը բարձր է գնահատվում իր ժողովրդի կողմից։ Ուսուցիչը հարգվում է աշակերտներից։ Գետինը ծածկվեց ձյան հաստ շերտով։ Ներկվեցին փողոց ու գործարաններ ձեր տաք արյունով։

Վերաբերության անուղղակի խնդիրը դրվում է բացառական հոլովով (-ից վերջավորություն) և ցույց է տալիս այն առարկան, որի մասին խոսվում է։
Օրինակ՝ Աշակերտները խոսում էին կինոյից։ Ծերունիները պատմում են պատերազմից։ 
Վերաբերության խնդիրը կարող է կազմվել նաև սեռական հոլովի և կապի միջոցով։
Օրինակ՝ Բոլորը հարգանքով են արտահայտվում Արամի մասին։ Կատարվածի վերաբերյալ հայտնեցինք տնօրենին։ 
Ցուցական մի քանի դերանուններ կարող են վերաբերական հարաբերություն ցույց տվող որոշ կապերի հետ դառնալ վերաբերության անուղղակի խնդիր։
Օրինակ` Այդ մասին շատ է խոսվել։ Այս առումով շատ զրուցեցինք։ Այս կապակցությամբ դեռ պիտի մտածեք։

Կապական կառույցներով խնդիրներ.

  • մասին՝ վերաբերության խնդիր
  • կողմից(անձնանիշ գոյականի հետ)՝ ներգործող խնդիր
  • միջոցով՝ միջոցի խնդիր

Պարագաները, բայական անդամի լրացումներ են, որոնք ցույց են տալիս գործողության հետ կապ ունեցող այլևայլ հանգամանքներ (տեղ, ժամանակ, պատճառ, պայման, նպատակ և այլն) ու գործողության հատկանիշներ

ՊարագաՀարց(եր)Օրինակ
Տեղիու՞ր, որտե՞ղ, որտեղի՞ց, որտեղո՞վԱնտառում վազվզում էր փոքրիկ նապաստակը … (Մանվել Աթոյան)
Ժամանակիե՞րբ, երբվանի՞ց, մինչև ե՞րբՀետո այդ ցեմենտն էլ սուրբ կդառնա… (Վարդգես Պետրոսյան)
Պատճառիինչու՞, ինչի՞ց, ի՞նչ պատճառովՈւսանողն ուրախությունից ցնծում էր։
Նպատակիինչու՞, ինչի՞ համար, ի՞նչ նպատակովՆրանք ամեն ինչ արեցին հանուն հաղթանակի։
Պայմանիի՞նչ (ո՞ր) դեպքում, ի՞նչ (ո՞ր) պարագայում, ի՞նչ պայմանովԱյդ դեպքում բոլորը կհամաձայնեն։
Զիջմանչնայած ինչի՞ն, չնայելով ինչի՞ն, հակառակ ինչի՞նՀակառակ հոր խնդրանքիննա մեկնեց։
Չափի (չափ ու քանակի)ինչքա՞ն, որքա՞ն, ի՞նչ չափով, ինչքա՞ն ժամանակովԲազմիցս փորձել է օգնել ընկերոջը։
Ձևիինչպե՞սԱնծանոթը բարեկամաբար ժպտաց։
Հիմունքիի՞նչ հիմունքովԸստ վերջին տվյալներինա մեկնել է ընկերոջ հետ։
Միասնությանինչո՞վ, ու՞մ հետԸնտանիքով տեղափոխվեց քաղաք

Գործնական Քերականություն

Բացահայտիչը ցույց է տալիս լրացյալի ով կամ ինչ լինելը։ Բացահայտիչ ունեցող գերադաս անդամը կոչվում է բացահայտյալ։ Բացահայտյալի ու բացահայտչի միջև եղած արտասանական դադարը բավականին ակնհայտ է և գրավոր խոսքում արտահայտվում է կետադրական նշանով (սովորաբար՝ բութով)։

Բացահայտիչը լինում է երեք տեսակ՝ բուն բացահայտիչ, մասնական բացահայտիչ և մասնավորող-պարագայական բացահայտիչ։

  • Աննան` իմ դասընկերուհին (բուն), հայտնի էր իր բացառիկ տաղանդով:
  • Աննան` որպես դուստր (մասնական), շատ հոգատար է:
  • Դպրոցում` երաժշտության սրահում (մասնավորող պարագայական), Աննան հիանալի ելույթ ունեցավ:

Բացահայտիչը բացահայտյալից տրոհվում է բութով, նախադասության մնացած մասից` ստորակետով:

Բացահայտչից հետո չի դրվում ստորակետ մի քանի դեպքում:

  • Եթե բացահայտիչը դրված է սեռական հոլովով:
    • Տիգրան Մեծի` հայոց արքայի զորքը երկար տարիներ անպարտ էր:
  • Եթե բացահայտչին հաջորդում է կապ:
    • Ճամփորդի` ալեհեր կնոջ առաջ բացել էին տան դռները:
  • Եթե բացահայտչից հետո դրվում է եմ, ես, է … օժանդակ բայը կամ հանգույցը:
    • Լուիզան` նրա աղջիկն էր ամեն ինչ կազմակերպում:
  • Եթե բացահայտչից հետո ընկնում է էլ շաղկապը:
    • Անին` դասընկերուհիս էլ որոշեց գալ մեզ հետ Արատես:

1.Ընդգծված որոշիչներն ըստ օրինակի դարձրո՛ւ բացահայտիչ: Կետադրությանն ուշադրությո՛ւն դարձրու:
Օրինակ` Սիրո աստվածուհի Աստղիկը լողանում էր Արածանիի ջրերում:  Աստղիկը` սիրո աստվածուհին, լողանում էր Արածանիի ջրերում:

Սևանից սկիզբ է առնում միայն Հրազդանը:Հայաստանի ամենամեծ լիճ 


չարաճճի գեղեցկուհի  արքայադստերըՏղան մոտեցավ 

Զորքր պաշարում է  Նինվեն երկրի մայրաքաղաք ու սպասում նոր հրամանի:


Կինը  իր ոչ ու փուչ  մարդ Նազարից հարևաններին բողոքում է։
Նազարի հետ կռվող Սաքոն էլ էր այդ հարսանիքում:
 Արյունոտվում էր զորավարի սիրտը Իտալիայի  իր հայրենիք թշվառ վիճակից:
Ծերունին հաճախ էր Կարոյով իր թոռնիկով  հպարտանում:

2.Հարցական դերանունների փոխարեն համապատասխան բացահայտիչներ գրի՛ր:

Միքայելը` իմ ընկերը, երեկ մեր տանն էր:
Տանտիրուհուց` Էլիզայից, հեռագիր էր ստացել:
Տղան անհամբեր սպասում էր Սևուկի` խելացի ձիու երևալուն:
Մայրը որդուց` Արամից, արդեն երկար ժամանակ լուր չուներ:
Քուռկիկ Ջալալին արագ մոտեցավ տիրոջը` Սասունցի Դավիթին:
Հրազդանը` գեղեցիկ գետը, Երևանով է անցնում:

3․Ինքդ բացահայտիչ ունեցող 4-5 նախադասություն կազմի՛ր։

դասարանում` հնամաշ պատերով կատու եր մտել

աղջիկը իմ ընկերուհին գիրք էր կարդում

Անին ինքնավստահ աղջնակը մյայն աշխատանքի մասին էր մ տածում

4.Նախադասությունն ընդարձակիր` կետերի փոխարեն  որպես ի՞նչ, իբրև ի՞նչ, որպես ո՞վ, իբրև ո՞վ հարցերին պատասխանող բացահայտիչներ գրելով:

Էլիասը իմ քույր, ինձ բացատրում էր ճանապարհը:
Անտառը` որպես գյուղի գեղեցիկ վայր, մռայլ ու դժկամ տեսք ուներ:
Թռչունի առաջին ճիչը` որպես փոքրիկ, չափազանց զարմացրեց մեզ:
Իսկ այդ արձակ տարածության մեջ արձանն էր`որպես վկա:
Պահակը` որպես դպրոցի հսկիչ, որոշեց ինձ մենակ չթողնել:
Ներողամիտ հայացքով նրանց խուճապին ու իրարանցմանը հետևում էր հավաստին`…:
Հարցերին պատասխանող պարոնը`որպես դժգոհ մարդ անցավ հավաքվածների միջով ու մոտեցավ մեքենային:

5. Ըստ տրված կաղապարների՝  կազմի՛ր բարդ նախադասություններ:
Թեկուզ նա դարձել էր երկրի ննախարար , այնուամենայնիվ իրեն դասում էր հավասար:
Թեպետ բոլորին հեգնում էր, սակայն նա այդպիսին չէ:
Չնայած որ չէր կարողանում սովորել, բայց կարողացավ հանձնել քնությունը:
Թեև անընդմեջ խոսում էր, բայց և այնպես բոլորին լսում էր:

6. Ըստ տրված կաղապարների` կազմի՛ր բարդ նախադասություններ:
Եթե լավ սովորեմ, ապա լավ կհանձնեմ քնություներս:
Քանի որ նա դեռ ողջ էր, հետևաբար բոլորը հետևում էին նրան:
Որովհետև սիրում էր քղցրեղեն ոտել, ուստի թմբլիկ էր:
Քանզի երեխան նրան խելոք չէր պահել, ուրեմն նկատողություն կստանա:

7. Կետադրի՛ր

Ամառային սիրուն երեկո էր և արեգակն արդեն թեքվում էր դեպի իր մուտքը: Մի փոքր տոթ օդին խառնվել էր մեղմ հովիկը և զբոսնելը հաճելի էր դարձել: Հանգստյան օր էր ծովափին շատ մարդիկ կային: Բոլորն անհանգիստ էին և հայացքներն ուղղել էին ծովում ինչ-որ կետի: Ոչ ոք չէր ուզում բան ասել և չէր էլ ուզում լսել ինչ- որ բան: Միայն բարձրախոսն էր անտարբեր ընդհանուր հուզմունքին և բարեխղճորեն իր գործն էր անում. զբաղեցնում էր հանգստացող հասարակությանը: Հաղորդավարը միապաղաղ ձայնով ինչ-որ բան էր կարդում և այդ ձայնը մատնում էր ձանձրույթն ու հոգնածությունը: Մակույկավարների տնակում անվերջ զնգում էր հեռախոսը և ոչ մեկը չէր մոտենում, որ խոսեր կամ գոնե անջատեր այն:

Ջոնաթան Լիվինգսթոն ճայը 3

 Մեզանից յուրաքանչյուրն իրականում Մեծ Ճայի գաղափարի մարմնացումն է, ազատության համապարփակ գաղափարի մարմնացումը, — երեկոները սովորաբար կրկնում էր Ջոնաթանն ափում, — վարպետորեն թռչելը միայն մի քայլ է դեպի մեր իսկական էության արտահայտումը։ Պետք է մի կողմ թողնել այն ամենն, ինչ սահմանափակում է մեզ։

Ձեր ողջ մարմինը մի թեւածայրից մինչեւ մյուսը, — մի ուրիշ անգամ ասում էր Ջոնաթանը, — այլ բան չէ, քան հենց ձեր միտքը՝ տրված տեսանելի ձեւի մեջ։ Փշրեք ձեր մտքի կապանքները եւ դուք կփշրեք նաեւ ձեր մարմնի կապանքները։ 

Մենք ազատ ենք գնալու ուր ուզենք եւ լինելու այնպիսին, ինչպիսին կանք, — պատասխանեց Ջոնաթանը եւ գետնից բարձրանալով ուղղվեց արեւելք՝ դեպի հայրենի ափերը, դեպի Երամը։

Մարտին, — կանչում էր նա երկնքից, — դու ասում ես, թե գիտես ցածր արագությամբ թռչել։ Դու ոչինչ չգիտես, քանի դեռ չես ապացուցել դա, ԹՌԻՐ։

Մեյնըրդ Ճայ, դու ազատե ս այստեղ եւ այժմ լինելու այնպիսին, ինչպիսին քո ես֊ն է, քո իսկական ես֊ը, եւ ոչինչ չի կարող խանգարել քեզ։ Դա Մեծ Ճայի օրենքն է, եւ օրենքն այդպիսին է։

Գործնական քերականություն

1.Կետերը փոխարինի՛ր փակագծում տրված բաղադրիչներից կազմված համապատասխան բաղադրյալ բառերով:

Հողը ինքնամաքրվելու հատկություն ունի: Դա չի նշանակում, թե կարելի է նրան չափազանց (չափ, անց) շատ ծանրաբեռնել օրգանական և անօրգանական թափոններով, բնակավայրերում հավաքված կենցաղային աղբով, որովհետև հողի հնարավորությունները նույնպես անսահման չեն: Իսկ թափոններով աղտետված հողը սպառնում է հիվանդություն առաջացման պատճառ դառնալ:

2.Ըստ տրված կաղապարների բարդ նախադասություններ կազմի՛ր: Ինչպիսի՞ նախադասություններ ստացվեցին:

Այնքան շատ է խոսում, ինչքան (որքան) կարող է.:

Այնպես է քայլում, ինչպես հայուհին:

Այնտեղ է գնում , որտեղ (ուր) իրեն հարմարավատ է:

Երբ գնում է այդտեքից, հենց այդ ժամանակ խոսում են իրենից:

Հենց որ սիրում է, հիասթափվում:

նա առանց ամանչել պարում է, մինչդեռ բոլորը նրան էին նայում:

Քանի դեռ ներում եմ քեզ, օգտվիր այդ հնարաորությունից:                                           :

3.Հարցական դերանունները փոխարինի´ր համապատասխան որոշիչ բառակապակցություններով:

շատ սպասված Հեռագիրը` , բերել էին գիշերը:
Ծաղիկը` , բուրավետ դաշտում կարծես միակն էր:
Աշունը շուկան լցրել է համեղ, հյութալի մրգերով`՞:
Նրա հիասթափությունը մատնում էինգեղեցիկ ևթաղծոտ աչքերը` :
Մի պայծառ ժպիտ` ՞, թառել էր դեմքին:

4․ Տեքստից դո՛ւրս գրիր որոշիչները և հատկացուցիչները։

Վիլյամ Սարոյան «Գյուղացին»

Սարգիս անունով մի մարդ ։

Խիտ, կարճ կտրած մազերով, սև, հաստ բեղերով աժդահա մի գյուղացի էր:

Քաշը հավանաբար մի 100 կիլո կլիներ, բայց  գեր չէր երևում, և ուներ տարօրինակ ու թախծոտ հայացք:

Ինչո՞ւ չէ, ինձ համար մի սիրուն աղջիկ գտիր, որ ճաշ եփել իմանա, հետս հայերեն ու մեկ ուրիշ լեզու՝ թուրքերեն կամ արաբերեն խոսի, ու, ինչո՞ւ չէ, կպսակվեմ:

Սարգիս անունով մի մարդ 1908-ին Հայաստանի Գյուլտիկ գյուղից Ամերիկա եկավ:  Դեռ 30 տարեկան չկար: 

Բայց նա լավ ընկերներ ուներ՝ հայեր, քրդեր, թուրքեր, արաբներ, հրեաներ, հույներ, բուլղարներ և ուրիշ ազգի ու ցեղի մարդիկ:

Խիտ, կարճ կտրած մազերով, սև, հաստ բեղերով աժդահա մի գյուղացի էր:

Մեկնեց Լին՝ Մասաչուսեթս, աշխատանք գտավ կոշիկի գործարանում և սկսեց կամաց-կամաց անգլերեն սովորել:

Մի գիշեր հարբեց ու երբ օրորվելով գնում էր փողոցով, նրան հանդիպեց մի հայ տերտեր: Միասին գնացին տեր հոր տունը:

Մեկ մղոն ճանապարհ անցան, մինչև հասան աղջկա տուն:

5.Տրված նախադասությունների ընդգծված անդամները համեմատի՛ր. Բ խմբի լրացումներն ինչո՞վ են տարբերվում Ա խմբի որոշիչներից: Փորձի՛ր բացատրել, թե ինչո՛ւ են դրանք բացահայտիչ կոչվում:

Ա. Մեծ գիտնական Նյուտոնը քիչ աշակերտներ է ունեցել:
Բ. Նյուտոնը` մեծ գիտնականը, քիչ աշակերտներ է ունեցել:

Ա. Մի օր նրա դուռը թակեց նախկին ծովագնաց էդմունդ Հալեյը:
Բ. Մի օր նրա դուռը թակեց էդմունդ Հալեյր` նախկին ծովագնացը:

Ա. «Թագավորական աստղագետ» Հալեյը հիմնականում պարզեց գիսավորների շարժման գաղտնիքները:
Բ. Հալեյը` «Թագավորական աստղագետը», հիմնականում պարզեց գիսավորների շարժման գաղտնիքները:

Գործնական քերականություն

Հատկացուցչը գոյական անդամի լրացումներից է։

Հատկացուցիչը պատասխանում է  ու՞մ, ինչի՞, ինչերի՞  հարցերին։

Հատկացուցիչ ունեցող անդամը կոչվում է հատկացյալ։

Այն արտահայտվում է՝

գոյականով —  Արևը չորացնում է գետի խոնավությունը:  (Ակսել Բակունց)

դերանունով-  Սակայն ձեր մայրերն անհամեմատ ավելի բախտավոր են…  (Ավ. Իսահակյան)

գոյականաբար գործածված այլ բառերով (ածական, թվական, դերանուններ, որոշ դերբայներ։

  1. Հարցական դերանունները փոխարինի՛ր հատկացուցիչներով:
    1. Աղջկա  աչքն ամբողջ օրը ճանապարհին էր:Միշտ հիշում է հորս խոսքը:Գետի ջուրը բարձրացել էր ձնհալից:Ծառի արմատները շատ խորն էին թափանցել:
    1. Երևանիփողոցները լայն էին և ուղիղ:
  2. Ընդգծված բառերին ավելացրո՛ւ հատկացուցիչ լրացումներ, որոնք ցույց տան, թե դրանք (հատկացյալները) ո՛ւմ, կամ ինչի՛ն են պատկանում կամ վերաբերում:
    1. Լույսի արևի  պատճառով շատ խորն էին իջել:Սիրով կարդում էր Տերյանի  բանաստեղծությունները:Ամառվա Երեկոն շատ խաղաղ էր:Գյուղի Խանութն արդեն երկար ժամանակ փակ էր:
    1.  Դատավորի   Հրամանները շատ արագ էին կատարվում:
  3. Ընդգծված հատկացուցիչների և հատկացյալների կապը հստակ ցույց տալու համար կետադրիր:
    1. Առագաստանավի՝ անցյալ դարում ապրած նավապետի գրառումներում մի հետաքրքիր փաստ կա:Վարելահողերի` անտառներ հատելու միջոցով ընդարձակման հետ հաճախացան խորշակները, որոնք իսկական պատուհաս են հողագործության համար:Հողի՝ սև մրրիկներից պաշտպանող բարեկամը անտառն է:Մթնոլորտը կեղտոտում են նաև անտառային հրդեհների ՝արևի դեմքը ծածկող ծուխն ու հրաբխային մուրը:
    1. Անձրևների և հալոցքի ջրի՝ լեռնային ապարներր մաշեցնող շիթերը քայքայում են նաև շատ հանքային աղեր:
  4. Ղազարոս Աղայանի «Երկու խոշոր չարիք» հոդվածից դո՛ւրս գրել 4-5 նախադասություն, որտեղ հատկացուցիչ-հատկացյալներ կան և ընդգծել դրանք։

առաջադրանքներ

Խաղ 1-ին. տրամաբանական հարցեր

ա) Ժխտական ի՞նչ նախածանց միացնենք «տակ» բառին, որ ստանանք «հարված»:

ապտակ

բ) Ո՞ր բառն է «գին» մատնացույց անում և հոմանիշ է «մեծ», «վիթխարի» բառերին:

ահագին

գ) Ի՞նչ կստացվի, եթե «աղ»-ն ու «մուկ»-ը խառնենք իրար:

անաղմուկ

դ) Ի՞նչ կստացվի, եթե «արկ»-ից առաջ «աչք» դնենք:

ակնարկ

Խաղ 2-րդ

ա) Հետևյալ բառերի տառերի վերադասավորումով ստանալ նոր բառեր՝ մշակ, ափսե, ժանր, վիճակ, գավառ, վտակ, մկրատ, պարկ, վկա:

մաշկ, փեսա, նժար, ճավիր, ագռավ, կտավ, մտրակ, կավ

բ) Կազմել նախադասություն 3 և ավելի բառերով, որոնք լինեն միավանկ:

գ) Գրել ա-ով սկսվող բառեր այնպես, որ յուրաքանչյուր հաջորդի հնչյունների թիվը նախորդից մեկով ավելի լինի:

Ակ,Աչք, Արև,Աղջիկ։

դ) Կազմել այնպիսի նախադասություններ, որ բոլոր բառերը սկսվեն նույն տառով:

Ցոլակը ցատկեց ցից ցանկապատից ցանկապատը ցնցվեց ցոլակի ցատկից։

Խաղ 3-րդ. Բառքամոցի

Գրականություն բառի տառերով կազմիր ո՞վ կամ ի՞նչ հարցին պատասխանող բառեր:

Հաղթում է այն թիմը, ով տրված ժամանակահատվածում ավելի շատ բառեր է կազմում և ճիշտ է կատարում առաջադրանքը:

Խաղ 4-րդ.

Գրել տասական բառ.

  • որոնց հնչյունները ու տառերը հավասար են
  • որոնց հնչյունները ավելի շատ են, քան տառերը
  • գրությամբ և արտասանությամբ տարբերվում են
  • զույգեր, որոնք իրարից տարբերվում են մեկ հնչյունով

Հաղթում է այն թիմը, ով ավելի արագ ու ճիշտ է կատարում առաջադրանքը:

Խաղ 5

  1. Շարունակեք նախադասությունն այնպես, որ գայլը մեղավոր չլինի.
    Գայլը կերել էր փոքրիկ նապաստակին,

2. Բնանկարչություն բառից ստացեք ի՞նչ և ի՞նչպիսի հարցերին պատասխանող 10 բառ:

ինչ-բնանկար, բնանկարչություն,   նկարչային,նկարչություն,բնություն

ինչպիսի-Բնանակարչական, բնանկարչային ,նկարչական, բնական

3. Գրեք եռավանկ 10 բառ

գույնզգույն  ,  պահարան, ծաղկաման, տոնածառ,տոհմածառ, ժամացույց, վառարան,  դասարան, սառնարան, գրադարան

4. Գրեք 6 բառ, որոնցում հնչյունների և տառերի քանակը անհամապատասխան են:

5. Գրեք այնպիսի հարց, որի պատասխանը կլինի՝ — Ես վաղուց մոռացել էի այդ մասին:

6. Կազմիր այնպիսի նախադասություններ, որ բոլոր բառերը սկսվեն նույն տառով:

Փետրվար ամսվա ամփոփում

մենք այս ամիս կատարել ենք քիչ գործնական քերականություներ, գործնական քերականություն, գործնական քերականություն, գործնական քերականություն Մենք կատարել ենք Վահան Տերյանի բանաստեղծություների շարքից < Երկիր Նայիրի > առաջադրանքներ Վահան Երկիր նայիրի առաջադրանքներ, Երկիր Նայիրի բառերի բացատրություն Երկիր նայիրի բառերի բացատրություն, տեքստային աշխատանք, երկիր նայրի , երկի նայիրի, Գրել ենք Հովհանես Թումանյանի մասին այնպիսի տեղեկություն որը չկար համացանցում և ձայնագրություն կատարելհովհանես Թումանյան, Կարդացել ենք պատմություն Անկեղծ չենք վերնագրով այն ինձ դուր եկավ Անկեղծ չենք պատմություն, Անկեղծ չենք հաշվետվություն։ Կատարել ենք 1 ֆլեշ մոբ

Գործնական Քերկանություն

1․ Նախադասության բառերը փոխարինի՛ր հարցում արտահայտող համապատասխան բառերով:

Օրիանկ՝ Արան հոգնած վերադարձավ դաշտից: — Ո՞վ ինչպե՞ս ի՞նչ արեց որտեղի՞ց:

Գնացքն անցավ: Եկեղեցու զանգերը ղողանջում են: Մարդը դաշտում բահով փորում էր: Մարդու ոտքը քարին կպավ: Լուսացավ: Ձին ախոռում անհանգիստ վրնջում էր: Աղջիկները ձորն իջան ջրի: Ինքնաթիռը թռչում էր արծաթե ամպերի վրայով:

Գնացքն անցավ:- Ինչը ,ինչ արեց

Եկեղեցու զանգերը ղողանջում են- ինչի, ինչերը, ինչ են անում

Մարդու ոտքը քարին կպավ- Ում , ինչը, ինչին , ինչ արեց

Լուսացավ- ինչ արեց

Ձին ախոռում անհանգիստ վրնջում էր-ինչը, որտեղ, ինչպես, ինչ էր անում

Աղջիկները ձորն իջան ջրի- ովքեր, որտեղ, ինչ արեցին, ինչու,

Ինքնաթիռը թռչում էր արծաթե ամպերի վրայով- ինչը, ինչ էր անում, ինչպիսի, որտեղով

2․Նախադասությունից հանի՛ր ընդգծված բառը (ենթական): Ո՞ր բառերն ու բառակապակցությունները նրա հետ դուրս եկան:

Քամու ուժը երբեմն ապշեցնում է: Թունավոր շունչը կործանում է կենդանի ամեն բան: Կատաղի պտուտահողմը ճանապարհին ամեն ինչ կործանում է: Մրրիկի սյունը կարծես երկնային վիշապ լինի: Կործանարար մրրիկը մի անգամ ամբողջովին ավերել էր տունը՝ բացի ապակե սպասքների պահարանից (մի գավաթ անգամ չէր ջարդվել):

3․ . Նախադասությունն ընդարձակիր՝ ինչպիսի՞ կամ ո՞ր հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ ավելացնելով:

Օրինակ՝ Կինը հարցրեց: — Երիտասարդ կինը հարցրեց:

Լայնեզր գլխարկով կինը հարցրեց:

Շունը մտավ- սևամորթ շունը մտավ

Սիրտը քար է-սառը Սիրտը քար է

Հայրն ընկեր է- հասկացող հայրը ընկեր է

Երկիրը պտտվում է- կապույտ երկիրը պտտվում է

4․ Ինչպիսի՞ նախադասություններ են տրվածները: Դրանք ընդարձակի՛ր, դարձրո՛ւ յոթ-ութ բառանի:

Երկիրը պտտվում է արևմուտքից արևելք։ ։ Ընկերները հեռանում են դպրոցից: Մոռացել ես խոստումդ: Ես այսոր սենյակում կորցրծ րմ սիրելի տետրը։