Մարդու աչքը կազմված է բազմաթիվ մասերից, շատ նուրբ և զգայուն համակարգ է:

Աչքի տեսողություն

Հարցեր

  1. Թվարկե՛ք մարդու աչքի մասերը և նշե՛ք դրանց նշանակությունը:
  2. Որքա՞ն է նորմալ աչքի լավագույն տեսողության հեռավորությունը: 25 սմ
  3. Ձեզ հայտնի ի՞նչ եղանակով է կարճատեսությունը ուղղվում: օթբեբետիկ ակնոցով
  4. Ի՞նչ պետք է անել տեսողության արատները կանխելու համար:

Գոյական անուններն ունեն երկու թիվ՝ եզակի և հոգնակի։ Եզակի թիվը ցույց է տալիս եզակի, մասնավոր առակա կամ տվյալ տեսակի առարկան ընդհանրապես, ինչպես՝ ծառտղա։ Բառի ուղիղ ձևն է։ Հոգնակի թիվը ցույց է տալիս նույն տեսակի մեկից ավելի առարկաներ՝ ծառերտղաներ։ Կազմվում է եր և ներ վերջավորությունների միջոցով։ Միավանկ բառերին ավելանում է եր վերջավորությունը, իսկ բազմավանկներին՝ ներ-ը։

Շեղումներ կանոնից

  • Մի շարք գրաբարյան բառեր հոգնակիի կազմության ժամանակ վերականգնում են ն մասնիկը՝ ստանալով ներ վերջավորությունը։

Դրանք են՝ բեռ, գառ, լեռ, եզ, դուռ, մատ, նուռ, ծունկ, թոռ, կուռ, ծոռ, ձուկ, հարս, մուկ բառերը։

  • Կին-կանայք, մարդ-մարդիկ
  • Եթե բարդ բառի վերջին միավանկ բաղադրիչը գոյական է, ապա ավելանում է եր։ Օրինակ՝ շարասյուներ, իսկ եթե բառի վերջին միավանկ բաղադրիչը բայ է կամ ունի բայական իմաստ, ապա ներ։ Օրինակ՝ անասնակերներ։
  • Եթե մեկուկես վանկանի բառի կես վանկը գտնվում է բառասկզբում, ապա ավելանում է ներ։ Օրինակ՝ բը-ժիշկ-ներ։ Իսկ եթե մեկուկես վանկանոց բառի կես վանկը գտնվում է բառավերջում, ապա ավելանում է եր։ Օրինակ՝ կայ-սըր-եր։

Բացառություն՝ գամփռ-գամփռներ կամ գամռեր, անգղ-անգներ կամ անգղեր

Գոյություն ունեն նաև գոյականների անեզական և անհոգնական խմբեր։

Առաջադրանքներ

  1. Տրված գոյականները հոգնակի՛ դարձրու:

Գլուխ-գլխներ

թվական-թվականներ

աստղ-աստղեր

երկիր-երկրներ

սենյակ-սենյակներ

հարևան-հարևաններ

ծառ-ծառեր

պտուղ-պտուղներ

տեր-տերեր

ժապավեն-ժապավեններ

մարդ-մարդիկ

կին-կանայք

2. Տրված բառերի բաղադրիչները գծիկով բաժանի՛ր: Բոլոր բառերի առաջին բադադրիչներն ի՞նչ նմանություն ունեն:

Օրինակ՝

գառնարած = գառն — արած,

բեռնակիր = բեռն — ա — կիր,

մատնել = մատն — ել:

Գառնուկ-գառն-ուկ

բեռնել-բեռն-ել

դռնակ-դուռն-նակ

թոռնիկ-թոռն-իկ

լեռնայի-լեռն-ային

ծոռնիկ-ծոռն-իկ

հարսնուկ-հարսն-ուկ

մատնոց-մատն-ոց

ողնաշար-ողն-ա-շար

ձկնկիթ-ձուկն-կիթ

ոտնաման-ոտն-աման

մկնդեղ-մուկն-դեղ

3. Տրված գոյականները հոգնակի՛ դարձրու: Ո՞ր մասնիկով են նրանք հոգնակի դառնում:

Բեռ-բեռնել

գառ-գառներ

դուռ-դռներ

եզ-եզներ

թոռ-թոռներ

լեռ-լեռներ

ծոռ-ծոռներ

հարս-հարսներ

ձուկ-ձկներ

մատ-մատնել

մուկ-մկներ

նուռ-մ

4. Փորձի՛ր պարզել, թե հատուկ անուններից որոնք են չակերտներում գրվում:

Մենք վաղուց ենք անցել «Քաջ Նազարը»:

Շատ եմ հավանում Սարոյանի «Գեղեցիկ սպիտակ ձիու ամառը» պատմվածքը:

Այս գիրքը հրատարակել է «Շաղիկ» հրատարակչությունը:

Ընկերս աշխատում է «Նոր դպրոց» հրատարակչությունում:

Ամենաշատը սիրում եմ աշակերտական «Ծիր Կաթին» թերթը:

Կարդացե՞լ ես երիտասարդների «Լրագիր օր» շաբաթաթերթը:

Իրերը տեղավորել էր Էրեբունի հյուրանոցում ու հասել ընկերներին:

Ամերիկյան ընկերությունը Բեն Ֆրանկլին սուզվող ապարատն ստեղծել է խորջրյա ուսումնասիրությունների համար:

Գագարինը առաջին մարդն էր, որ Վոստոկ տիեզերանավով տիեզերք թռավ:

5․ Տրված հատուկ անունները տեղադրի՛ր նախադասություններում՝ համապատասխանաբար կետադրելով:

Ապոլոն-11, Հաղթանակ, Հազարան բլբուլ, Կիևյան, Ջերմուկ, Դունկան, Աքսորականներն անտառում::

Հեքիաթներից ամենաշատը սիրում եմ Աքսորականներն անտառում::

Հաղթանակը և Կիևյան կամուրջները Երևանի ամենագեղեցիկ կառույցներից են:

1969թ. ամերիկացի աստղագնացները Ապոլո-11 տիեզերանավով վայրէջք կատարեցին Լուսնի վրա:

Նավապետ Գրանտի երեխաներն էլ դարձան … զբոսանավի ուղևորներ, և բոլորով գնացին խիզախ ծովայինին գտնելու:

Ջերմուկ հանքային ջուրը բուժիչ նշանակություն ունի:

Խորասուզված կարդում էր Մայն Ռիդի … արկածային վեպը:

Պաարապունք 69

1.Իրար հաջորդող ո՞ր բնական թվերի միջև է գտնվում կոտորակը.

ա)2.1/4 , բ)18.5/6 , գ)17.1/3 , դ)99.12/13

a) 2, 3միջև

b) 17, 18

2.Քառակուսու կողմը 22.¼ սմ է, գտեք քառակուսու պարագիծը:

P=22.1/4 *4= 89/4*4=89սմ

3. Որոշե՛ք ուղղանկյան մակերեսը, որի չափումներն են՝

ա) 14.1/5սմ,  10սմ=S=10*14 1/5=10*71/5=142

բ)25.1/2 սմ, 2.1/4սմ

4. Ո՞ր թիվը պետք է գումարել՝

ա) 5.4/9-ին, որպեսզի ստացվի 15.4/9

բ) –3-ին, որպեսզի ստացվի –17

5.Կատարեք հանումը՝


6. Կատարեք գործողությունը՝
(9/100+7/10) x 100/79

7. Օրվա գլուխկոտրուկը.
Գտնելով օրինաչափությունը, նշի՛ր հաջորդ կոտորակը. 2/3, 5/7, 11/13, 17/19, …

Հիշեցում: Այսօր մաթեմատիկական ֆլեշմոբի հերթական օրն է:

Պարապունք 68

1. Գտե՛ք տրված թվերի հակադիր թիվը.
0,  -1.⅔,  -5,  +6,  -12.½,  +¾,  -56.⅛,  -10

0=0
-1. 2/3= 1. 2/3

-5=+5

+6= -6

-12. 1/2= +12. 1/2

+3/4= -3/4

-56. 1/8= 56. 1/8

-10=10
2. Նշիր տրված թվերի բացարձակ արժեքները.
0,  -1.⅔,  -5,  +6,  -12.½,  +¾,  -56.⅛,  -10

-56. 1/8, -12. 1/2, -10, -5, -1. 2/3, 0, 3/4, 6:

3.Թվերը դասավարոիր աճման կարգով: Այնուհետև նշիր ամենամեծ և ամենափոքր թվերը.
0,  -1.⅔,  -5,  +6,  -12.½,  +¾,  -56.⅛,  -10

-56. 1/8, -12. 1/2, -10, -5, -1. 2/3, 0, 3/4, 6:

6, -56. 1/8


4.Ամենափոքր երկնիշ թվից հանե՛ք ամենամեծ եռանիշ թիվը:
-989
5.Կատարիր գործողությունը.
–12x(-5)=60
-34+4=-30
+21-1-11= 9
-36+3+33= 0
0x12=0
-121:(-11)=11
+144:(1/2)= 288
-65x(-2)= 130
+125-(-125)= 250
Առաջադրանքներ նոր դասից՝
6. Գրեք երկու ռացիոնալ թվեր, այնուհետև ստուգեք գումարման և բազմապատկման տեղափոխական օրենքները այդ թվերի համար:

-12/30, +4/60

-12/30+4/60= -8/60

4/60+(-12/30)=-8/60

-12/30×4/60= 12/300

4/60x(-12/30)=12/300

7. Համոզվե՛ք, որ ռացիոնալ թվերի տրված զույգի համար գումարման, բազմապատկման տեղափոխական օրենքները ճիշտ են.
Օրինակ՝ 4/7 և 1/7
4/7+1/7=5/7
1/7+4/7=5/7
4/7×1/7=4/49
1/7×4/7=4/49

ա)1/5 և ⅗
բ)12 և 36
գ)-1/18 և 11/18
դ)2.1/3  և 10. ⅙

Oրվա գլուխկոտրուկը:
Ինչի՞ է հավասար նկարում բերված պատկերի պարագիծը, եթե բոլոր հարևան կողմերը միմյանց ուղղահայաց են:

5*3=15

2+4+2=23

23+15+8=46

Պատ․՝ 46
Ամսվա նախագիծը:
Նախագիծ: «Կենգուրու»  մաթեմատիկական մրցույթը այս տարի անցկացվելու է մարտի 20-ին առցանց տարբերակով: Այս հղումով ընտրիր որևէ խնդիր /5-6-րդ դասարաններ բաժնից/ ներկայացրու խնդրի լուծումը տեսանյութով:

Պարապունք 66

Հարցերի քննարկում, բանավոր հաշվարկ:
Թեմա՝ Ռացիոնալ թվերի բազմապատկումը և բաժանումը:
Առաջադրանքներ





Oրվա գլուխկոտրուկը՝
Նկարում լուցկիներով պատկերված է եղջերու։ 2 լուցկու հատիկ տեղաշարժիր այնպես, որ եղջերուն հակառակ կողմ նայի:։

Լրացուցիչ: Ովքեր դեռ խնդիր չեն ուղարկել ֆլեշմոբի համար, խնդրում եմ ուղարկեք:

Franseren

Ch կարդացվում է «շ» cheval(ձի):

ս կարդացվում է «յու»  mur (պատ)

qu կարդացվում է «ք» cirque(կրկես):

w կարդացվում է «վ» wagon (վագոն)

au կարդացվում է «o» auto (մեքենա)

eau կարդացվում է «o» chapeau  (գլխարկ)

ai, aient, ais, ait, aî,ei կարդացվում է «է»

ou կարդացվում է «ու» journal (ամսագիր)

ui կարդացվում է «յուի» huit(8)

oi,  կարդացվում է «ուա» trois(3),

oy կարդացվում է «ուայ»  envoyer(ուղարկել)

ay կարդացվում է «էյ»  essayer (փորձել)

y կարդացվում է «ի»

eu, œ  մոտավորապես կարդացվում է «յո» bleu (կապույտ), œuf (ձու)

e համապատասխանում է հայերենի «ը»- ին je (ես)

é, è, ê, ez  կարդացվում է «է»

ph կարդացվում է «ֆ» photo

en կարդացվում է «ան» enfant (երեխա)

in կարդացվում է «ին» միայն երբ նրան հաջոչդում է ձայնավոր  cousine(զարմուհի), մյուս դեպքերում կարդացվում է «էն»   jardin (այգի)

ill կարդացվում է «իյ»  famille (ընտանիք)

aille կարդացվում է «այ»  travaille (աշխատանք)

eil կարդացվում է «էյ»  soleil (արև)

em կարդացվում է «ամ»  septembre (սեպտեմբեր)

Լույսի բեկումը: Ջրով լցված ապակե բաժակի մեջ իջեցված մատիտը կամ գդալը կողքից դիտելիս թվում է ջարդված: Դրա պատճառը լույսի բեկումն է:
Լույսի բեկման անկյունը կազմված է բեկված ճառագայթով և երկու միջավայրերի բաժանման սահմանագծին լույսի անկման կետում տարված ուղղահայացով:

Գրականության հղումը էջ 78, 79

Հարցեր

1. Ե՞րբ է լույսը բեկվում: Ինչո՞վ է լույսի բեկումը տարբերվում անդրադարձումից:

օրինակ ջրով լցված բաժակի մեջ մցնենք մատիտ կամ գդալ երբ որ բաժակի կողիկից տեսնենք գդալը կամ մատիտը կերևավ մեծ կամ ջարդված

2. Ի՞նչ է ոսպնյակը:

գերմ.՝ Linse, ծագել է լատ.՝ lens՝ ոսպ բառից), թափանցիկ միասեռ նյութից կազմված դետալ, որը երկու կողմից սահմանափակված է լույսի ճառագայթները բեկող ողորկ մակերևույթներով։ Ներկայումս ավելի հաճախ օգտագործում են «ասֆերիկական ոսպնյակներ»։ Սրանք այն ոսպնյակներն են, որոնց մեկ կամ երկու կողմերն էլ գնդաձև չեն։ Ոսպնյակների պատրաստման համար օգտագործում են օպտիկական նյութեր, ինչպիսիք են ապակին, օպտիկական ապակին, բյուրեղը և այլն։

3. Ո՞ր կետն է կոչվում ոսպնյակ։